Güveç

Güveç

Güveç hem yemeğin hem de yemeğin pişirildiği kabın ismi.

Güveç eski Türkçe'de pişmiş topraktan yapılan yemek kabı anlamındaki "küdeç" kelimesinden geliyor. Ancak bu kelimenin kökü olan "küd" ise beklemek demek.

Güveçte yemeğin yavaşça yani ateş üzerinde uzun süre bekleyerek pişmesi asıl. Çünkü aşırı ısıda güveç çatlayabileceği gibi toprak özelliği gereği ani ve aşırı ısıyı tüm yüzeyine hemen iletemiyor.

Kelimenin manasında güveçin pişirme şeklinin de olması eski Türkçenin güzelliğini ortaya koyuyor.

Yine topraktan yapılmış kapağının kapatılması ile ağır ağır pişen yemeğin tüm besin değerleri güveç içinde kalıyor. İçindeki malzemeler aşırı ısıya maruz kalmadığından bozulmuyor. 

Ancak güveç içine fazla su konulmamalı. Yemeğin güveç içindeki malzemenin suyunda pişmesi lezzetini eşsiz kılıyor.

Güveçe et konulacaksa kemikli olması tercih edilmeli. Kemiğin iliği ve suyu yemeğe ağır ağır geçiyor. Böylece gıdalardaki yararlı özellikler kaybolmadığından güveç yiyene şifa veriyor.

Güveç eskiden daha çok köz üzerinde pişirilirmiş. Fırına verildiğinde ateşe en uzak noktada ağır ağır pişmeye bırakılıyor. Tüplü gazlı ocakta pişirilecekse en ideali kısık ateşte en az iki saat bekletilmeli deniyor.

Günümüzde güveçte et, tavuk, sebze yemekleri yapıldığı gibi balık ve diğer deniz ürünleri de pişirilmeye devam ediyor.

Türk mutfağının temeli olan tencere yemekleri dediğimiz yemekleri aslında toprak tencerelerde pişirilen bu yemekler oluşturuyor.

Çelik, bakır veya dökme demir tencereler toprak tencereden daha pahalı olduğundan, güveç eskiden  daha çok yoksul evlerde bulunurmuş.

Geçinme konusunda var olanla yetinmek anlamında "tencerede pişirip kapağında yemek" şeklindeki atasözümüzde bence güveç kastediliyor.

Sürekli acelesi olan ve kazananı olmayan bir yarış içinde anlamsızca koşturan şehir insanının artık güveçte yemek pişirecek zamanı yok.

Kirli hava soluyan, gürültülü ve stresli bir yaşam süren ve kalitesiz katkılı ürünlerle beslenmeye çalışan şehir insanının hızlı yemek (fast food) yerine yavaş pişen (slow cooking) yemekleri tercih etmesi kendi sağlığı ve damak zevki açısından en doğrusu gözüküyor.