Kaşkaval

Kaşkaval

Kaşkavalı Balkan peyniri olarak tanıyoruz. Fotoyu Tiranda çektim. Arnavutlukta et ve salataların üzerinde ince dilimler halinde veya çorba üzerine serpmek için redelenmiş şekilde ve tabi ki pizzalarda bolca kullanıyorlar. Bizdeki taze kaşar işlevini burada kaşkaval görüyor.

Kaşkaval kelimesini ikiye ayırdığımızda kaş ve kaval kelimeleri ortaya çıkıyor. İlk bakışta her iki kelime ayrı ayrı anlamlı gözükse de durum başka. Kaşkaval bir İtalyan peyniri ve oradaki ismi Caciocavallo. Cacio ve cavallo kelimelerinin birleşmesinden oluşuyor. Cacio peynir demek ve biz bunu kaş diye okuyoruz. Cavallo ise at demek ve biz bunu kaval diye okuyoruz. Yani Kaşkaval İtalyanca at peyniri demek olan Caciocavallo kelimesinin okunuşu. 

Peki atın peynirle ne ilgisi var ? Bir görüşe göre ilk yapıldığında kısrak sütünden yapılmış olabileceği. Bu görüş peynir orta asyada yapılsaydı belki mantıklı olabilirdi. Diğer görüş ise atın iki tarafına asılan torbalarda bu peynirin yapıldığı. Başka bir görüş ise peynirin yapımında kullanılan ve at sırtı anlamına gelen cavallo isimli bir aletten kaynakladığı. Bu görüş bana daha mantıklı gözüküyor. 

Zira denizcilikte gemi direklerinde kullanılan bir çeşit kancanın ismine kaşkaval diyoruz. Denizcilik terimlerinin çoğunluğu İtalyanca. 

Dilimizde kavalye diye bir kelime var. Bu kelimenin kökeni İtalyancadaki cavalleria / süvari ve cavallerie / şövalye. Bu kelime Fransa ve İtalyada soyluluk sıfatı olan şövalye anlamına geldiği gibi resim yapılan tuvallerin konulduğu ahşap taşıyıcıya da ile aynı kökten şövale diyoruz. 

Başa peynire dönersek, kaşkaval peynirin yapılışı sırasında torbaların asılması ile peynir damla veya armut şeklini alıyor. İşte bu torbaların asıldığı ahşap vs taşıyıcılar kaval (cavallo, kavalye, şövalye..) oluyor.

Hatta kızlar kendilerini dansa kaldıracak bir kavalye ararlar ya hep, işte bu kızları dansa kaldıran, yelkenleri ve resimleri taşıyan ve nihayetinde peyniri havada asılı tutan şeyin hepsi bu kaval kelimesinde buluşuyor.

Bence kaşkaval peyniri demek askıda peynir demek.